De ‘verkoopgolf’ van voormalige huurwoningen door beleggers houdt aan. Beleggers hebben vorig jaar 11.700 meer woningen verkocht aan mensen die er zelf gaan wonen dan er door eigenaar-bewoners aan beleggers werden verkocht.

Dat aantal is een record, concluderen onderzoekers in economenblad ESB op basis van Kadasterdata. Ongeveer 1% van de verkochte woningen was een verkoop van een belegger aan eigenaar-bewoners.

Piek verkoop door beleggers laatste kwartaal

Met name aan het eind van het jaar nam de verkoop door beleggers snel toe, ook in relatieve zin. In het eerste kwartaal van 2023 werd ongeveer 6,4% van de door eigenaar-bewoners gekochte woningen gekocht van een belegger, terwijl 2,2% van de door hen verkochte koopwoningen door beleggers werd opgekocht. In het laatste kwartaal was het aandeel door beleggers verkochte woningen opgelopen tot 11,6%, terwijl de opkoop op 3,2 procent bleef steken.

De onderzoekers hebben gekeken naar bedrijfsmatige investeerders (exclusief woningcorporaties) en particulieren met drie of meer woningen in bezit die niet zelf in een van deze panden wonen. Met name particuliere beleggers besloten in 2023 uit te stappen. In totaal verkochten zij netto ongeveer 6.800 woningen.

Tekst gaat verder onder grafiek

De cijfers zijn een bevestiging van eerdere signalen van een verkoopgolf. Makelaars in onder andere Amsterdam maakten al melding van een biedingenstrijd onder starters om de vrijkomende woningen.

Woonminister De Jonge ontkent tot nu toe dat er sprake is van een verkoopgolf. Volgens de economen in ESB kijkt de minister verkeerd. De relevante vraag is of beleggers netto woningen onttrekken of toevoegen aan de koopvoorraad, en om wat voor woningen het gaat, schrijft ESB.

Trend opkoop door particuliere beleggers gekeerd

De opkoop door particuliere beleggers van betaalbare koopwoningen nam in de grotere gemeenten vanaf ongeveer 2015 een enorme vlucht, terwijl investeerders toen nauwelijks woningen verkochten. Deze activiteit was erg geconcentreerd. In sommige wijken kochten beleggers meer dan de helft van de koopwoningen op, met name oudere appartementen.

Deze trend is inmiddels gekeerd. Netto verkopen particuliere beleggers deze woningen nu weer aan eigenaar-bewoners. De opkoop is tot bijna nul gedaald, terwijl de verkoop fors gestegen is. Voor veel van deze woningen is vaak opkoopbescherming van kracht, waardoor opkoop vrijwel niet meer mogelijk is. Voor het gros van deze woningen geldt ook dat ze waarschijnlijk onder de puntengrens voor huurregulering in de voorgestelde Wet betaalbare huur zullen vallen, waardoor voor veel van deze woningen de huur in de toekomst mogelijk omlaag moet.

Vooral goedkopere woningen verkocht

In de periode 2016–2020 kochten beleggers vooral goedkopere woningen op, terwijl de woningen die ze verkochen qua prijs dicht bij de gemiddelde verkoopprijs lagen. In 2023 kochten beleggers vooral nog duurdere woningen op, terwijl ze relatief goedkopere woningen verkochten.

Uit de data blijkt dat nu vooral goedkopere huurwoningen verkocht worden. Het betekent wel dat huishoudens die te veel verdienen voor een sociale huurwoning en te weinig om kans te maken op een koopwoning, nog verder in de verdrukking kunnen komen.

Voor de woningen die nog opgekocht worden, geldt minder vaak een opkoopbescherming. Ook met de Wet betaalbare huur kunnen de meeste van deze woningen nog steeds tegen marktprijzen verhuurd worden.