De gemiddelde leeftijd van alle door AEX-bedrijven nieuw aangestelde commissarissen steeg het afgelopen jaar fors: van 57,8 jaar in 2022 naar 61 jaar in 2023. Nergens in Europa ligt dit cijfer zo hoog als in Nederland. Dit blijkt uit de Board Monitor Europe, een analyse van in totaal 832 nieuwe benoemingen van commissarissen in vijftien Europese landen, uitgevoerd door executive search en leadership consultancy firma Heidrick & Struggles. Het aandeel vrouwen daalde in één jaar tijd met tien procent en bedraagt daardoor nog slechts 42 procent van het aantal nieuwe benoemingen.

Daarmee kozen AEX-bedrijven voor het eerst sinds 2021 weer vaker voor een mannelijke dan een vrouwelijke commissaris. Opvallend genoeg werden er in het afgelopen jaar alleen in Polen (36 procent), Finland (38 procent) en België (39 procent) procentueel gezien minder vrouwelijke commissarissen aangesteld. “Dankzij de invoering van de wet ingroeiquotum en streefcijfers in 2022, zijn er in de afgelopen jaren relatief veel vrouwen benoemd als commissaris”, zegt Imke Lampe, Partner in Charge van Heidrick & Struggles Nederland. “Inmiddels bestaat de raad van commissarissen bij maar liefst tachtig procent van alle Nederlandse beursgenoteerde bedrijven voor ten minste een derde uit vrouwen. Maar we zijn er nog niet. Door veranderende wetgeving en toenemende sociale, economische, ecologische en geopolitieke spanningen wordt er steeds meer gevraagd van bestuurders. Dit heeft een direct effect op de rol van commissarissen binnen bedrijven en zorgt voor een groeiende focus op individuele bestuurders. Als een gevolg hiervan kiezen AEX-bedrijven, getuige het onderzoek, vaker voor ervaren grijze mannen.”

Non-nationals en first-timers

AEX-bedrijven benoemden het afgelopen jaar naast oudere, vaak mannelijke commissarissen ook fors meer buitenlanders. Zo steeg het aandeel zogenoemde non-nationals tussen 2022 en 2023 van 39 procent naar 61 procent. Van alle Europese landen werden er alleen in Denemarken meer buitenlandse commissarissen aangesteld (65 procent). Ondanks dat AEX-bedrijven in 2023 vaker voor grijze haren kozen, nam het aantal nieuwbenoemde bestuurders zonder boardroomervaring bij een beursgenoteerd bedrijf voor het derde jaar op rij toe. Was in 2022 nog slechts een tiende van alle nieuwe commissarissen een first-timer, inmiddels geldt dit voor bijna een derde van hen. Lampe: “In onzekere tijden neigen veel AEX-bedrijven naar zekerheid, dit geldt al helemaal voor de meer traditionele sectoren zoals de financiële dienstverlening en de industrie. Maar het kan ook anders; in de consumer- en techsector zien we bijvoorbeeld veel meer first-timers en vrouwen. Maar liefst twee derde van alle nieuw aangestelde commissarissen is hier bijvoorbeeld een vrouw.”

Duurzaamheid

Sinds het begin van dit jaar moeten AEX-bedrijven onder de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht rapporteren op duurzaamheid. Het percentage nieuw aangestelde commissarissen met aantoonbare ervaring op het gebied van duurzaamheid steeg daardoor het afgelopen jaar fors; van 22 procent in 2022 naar vijftig procent in 2023. Maar ook internationale ervaring blijkt belangrijk. Zo groeide het aantal nieuwe bestuurders met ervaring in het buitenland in één jaar tijd van 52 procent naar 71 procent. Lampe: “Onder druk van toezichthouders en steeds veranderende wet- en regelgeving, is het belangrijk dat commissarissen zich blijven focussen op de grote strategische kwesties en zich niet laten afleiden door de waan van de dag. Een succesvolle commissaris beschikt over diepgaande kennis en expertise van één of meerdere aspecten, zoals duurzaamheid en/of internationalisering, en heeft het vermogen om de Raad van Commissarissen op die gebieden te uit te dagen.”

Over het rapport

Board Monitor Europe 2024 is gebaseerd op een analyse van de profielen van de 832 nieuw aangestelde commissarissen van de grootste beursgenoteerde bedrijven in 2023 verdeeld over 15 markten. België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen, Polen, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland zijn opgenomen in dit rapport.