Risicomanagement is een belangrijk aspect van elke succesvolle onderneming, groot of klein. De markt verandert iedere dag en onvoorspelbare situaties zijn aan de orde van de dag. Een goed ontwikkeld systeem voor risicomanagement kan dan ook het verschil betekenen tussen succes en falen. Maar wat is risicomanagement nu precies? En hoe pas je het toe in je onderneming?

Wat is risicomanagement en waarom zou je het toepassen?

Risicomanagement is een proces waarbij organisaties proberen potentiële problemen en gevaren te vinden, te beoordelen en aan te pakken. Het is als een onmisbaar schild voor organisaties van alle groottes, in alle sectoren. Het draait allemaal om het anticiperen op wat er fout kan gaan en ervoor te zorgen dat je er klaar voor bent, wat er ook gebeurt. Maar waarom is het eigenlijk zo belangrijk?

Je houdt je bedrijf stabiel

Door potentiële problemen te identificeren en erop te anticiperen, kun je ervoor zorgen dat je niet volledig verrast wordt door onverwachte gebeurtenissen, zoals een plotselinge daling in de markt of een natuurramp. Dit betekent dat je kunt reageren op een manier die je bedrijf niet in gevaar brengt, maar juist helpt om door te blijven gaan.

Stel je bijvoorbeeld een fabrikant voor die afhankelijk is van grondstoffen uit één bepaalde regio. Wordt die regio getroffen door een aardbeving of een zware overstroming, dan ben je als bedrijf de pineut omdat de aanvoer stokt. Als je kunt doorschakelen naar een alternatieve leverancier waarmee je een samenwerkingsovereenkomst hebt gesloten in het kader van je risicomanagementstrategie, kun je de productie draaiende houden en je klanten blijven bedienen.

Je beschermt je investeringen

Een ander belangrijk aspect is het beschermen van je investeringen. Bedrijven steken veel tijd, geld en moeite in hun projecten en activa. Door risicomanagement toe te passen, kun je ervoor zorgen dat deze investeringen worden beschermd tegen mogelijke verliezen. Het helpt je ook om kansen te benutten als die zich voordoen, zodat je waarde kunt creëren voor je bedrijf.

Je neemt betere beslissingen

Risicomanagement helpt je ook om betere beslissingen te nemen. Door goed na te denken over de mogelijke risico’s en hoe je ze kunt aanpakken, kun je weloverwogen keuzes maken die gebaseerd zijn op feiten en analyses. Dit geeft je een voorsprong en helpt je om strategieën te ontwikkelen die echt werken.

Stel je voor dat een retailer een nieuw product wil lanceren. Door het uitvoeren van een risicomanagementanalyse komt aan het licht dat de productiekosten sterk kunnen fluctueren door schommelende grondstofprijzen. Om de kosten stabiel te houden, sluit het bedrijf langetermijncontracten af met leveranciers, waardoor ze financiële risico’s indammen en hun winstmarges behouden. En ze kunnen met vertrouwen de productlancering plannen.

Hogere winsten, lagere kosten

Daarnaast kan het ook helpen om je bedrijf efficiënter te maken en kosten te besparen. Door risico’s proactief aan te pakken, kun je voorkomen dat er problemen ontstaan die je bedrijf geld kosten. Het kan ook helpen om je processen te stroomlijnen en te verbeteren, wat uiteindelijk kan leiden tot lagere kosten en hogere winsten.

Meer vertrouwen bij stakeholders

Last but not least, helpt risicomanagement je om het vertrouwen van belanghebbenden te winnen. Of het nu investeerders, klanten of toezichthouders zijn, mensen hebben vertrouwen nodig om met je in zee te gaan. Door open en transparant te zijn over de risico’s die je bedrijf loopt en hoe je ermee omgaat, kun je dit vertrouwen opbouwen en behouden.

Een bedrijf in de voedingsindustrie, bijvoorbeeld, heeft te maken met een mogelijk voedselveiligheidsrisico. Door proactief een solide plan – inclusief kwaliteitscontroles, een duidelijk recall-beleid en gecertificeerde leveranciers – naar toezichthouders en klanten te communiceren, laat het bedrijf zien dat het mogelijke risico’s serieus neemt. Dit versterkt het vertrouwen van toezichthouders én geeft klanten bovendien de garantie dat hun gezondheid prioriteit heeft. Het resultaat? Sterkere relaties met belanghebbenden en een reputatie van betrouwbaarheid en professionaliteit.

Risicomanagement is een continu aan belang winnend aspect van het managen van een bedrijf en het is op zijn zachtst gezegd verstandig om je uitgebreid in te lezen in de risicomanagement-materie, zodat je weet wat je er nou precies mee kan en moet.

De basisprincipes van risicomanagement

Het risicomanagementproces bestaat meestal uit de volgende stappen.

1. Risico’s ontdekken

In de eerste fase ga je in kaart brengen waar het allemaal fout kan gaan binnen de onderneming. Denk aan financiële problemen zoals marktveranderingen, operationele problemen zoals systeemstoringen, of zelfs fouten van medewerkers. Je probeert alles in kaart te brengen wat mogelijk een risico is of kan vormen.

Ook Cyber risk management – het omgaan met de gevaren die gepaard gaan met het gebruik van technologie en internet – hoort daarbij. Sterker nog: het is een volwaardig component van modern risicobeheer. Logisch, want cyberrisico’s (zoals malware, ransomware en phishing) vormen een bedreiging voor iedere onderneming. Cyber risk management omvat alles wat je moet doen om je digitale informatie en systemen veilig te houden. Dat is belangrijk omdat we steeds afhankelijker worden van technologie. En omdat cyberaanvallen steeds vaker voorkomen en slimmer en geavanceerder uitgevoerd worden. Om cyberrisico’s te duiden, doe je het volgende:

• • Begin met het identificeren van alle IT-middelen van de organisatie, zoals computers, servers, netwerken en softwaretoepassingen, en analyseer welke kwetsbaarheden deze hebben. Dit kan door middel van kwetsbaarhedenscans en penetratietests, waarbij je probeert te ontdekken hoe een aanvaller toegang tot je systemen zou kunnen krijgen.

• • Kijk ook naar de bedreigingen van buitenaf en binnenuit. Externe bedreigingen kunnen van hackers, cybercriminelen of zelfs concurrerende bedrijven komen. Interne bedreigingen kunnen ontstaan door nalatigheid, onwetendheid of kwaadwillendheid van medewerkers.

2. Risico’s beoordelen

Vervolgens ga je de risico’s rangschikken. Welke zijn het meest waarschijnlijk en hebben de grootste impact? Dit helpt je om te bepalen waar je als eerst aandacht aan moet besteden en wat misschien minder dringend is.

3. Risico’s beheren

Hier bedenk je strategieën om de risico’s aan te pakken. Je kunt risico’s vermijden, verkleinen, overdragen (bijvoorbeeld aan een verzekering) of – als de kosten van maatregelen hoger zijn dan de potentiële schade – accepteren.

4. Bewaken en bijsturen

Risicomanagement stopt nooit. Je moet continu in de gaten houden of de maatregelen werken en of er nieuwe risico’s opduiken. Dus, regelmatig je risicoprofiel checken en waar nodig aanpassingen maken.

5. Communiceren en samenwerken

Een belangrijk onderdeel is praten met iedereen die erbij betrokken is. Zo zorg je ervoor dat iedereen snapt wat de risico’s zijn en wat hun rol is in het managen ervan. Goede communicatie zorgt ervoor dat iedereen op dezelfde lijn zit.

Door actief en systematisch risico’s aan te pakken, kun je problemen binnen je organisatie vermijden en nieuwe kansen aangrijpen.